De Standaard 030214

DE MENING
IGNAAS DEVISCH IS HOOFDDOCENT FILOSOFIE EN ETHIEK (UGENT)
Beloofwaardigheid

Er was eens een politicus die beloftes deed en ze na de verkiezingen moest inslikken. Er was ook eens een politicus die geen beloftes deed en niet verkozen raakte. Klinkt dit herkenbaar in deze tijden?

De vraag luidt dus waarom we de komende maanden willen bedrogen worden en naar beloftes snakken die niet realistisch zijn maar ons van een beter leven doen dromen? Met dat laatste wordt nu komaf gemaakt. Zo bleek afgelopen week dat er enkele bollebozen de recent gemaakte beloftes zullen ‘doorrekenen’. Harde feiten, naakte cijfers.

Gesteld dat de berekeningen kloppen, hoe zinnig kan zoiets zijn? Hoe kunnen we dan nog onszelf laten bedriegen? Of mooier gesteld: wie geeft ons dan nog iets om in te geloven? Hoe en waar wringen we de idealen er nog tussen, of valt dat ook al te meten? ‘Uw voorstel is voor 67,4% idealistisch meneer en is daarom ongeloofwaardig’. Nou.

Geloven en geloofwaardig zijn. In politieke kringen weerklinkt het luider dan in kerkportalen. ‘Credibility’ is een cruciale eigenschap voor wie verkozen wil raken. Maar wat houdt dat in? Harde feiten beloven en letterlijk doen wat je zegt? Of onze verbeeldingskracht aanspreken?

Dat er geen geloof meer is in het instituut politiek klinkt stilaan als een mantra; we blijken niet meer bijbelvast te zijn en het is opvallend dat de meest ‘atheïstische’ reflex uit christendemocratische hoek kwam: ‘wie gelooft die mensen nog?’ orakelde Yves Leterme ooit, en hij werd verkozen. Hij deed dat door de illusie te creëren dat hij geen tijd had om campagne te voeren, wat meteen zijn campagne werd: overal verkondigen dat hij geen tijd had om met zoiets als postjes bezig te zijn. Klinkt herkenbaar, toch? Om geloofwaardig te zijn moet een politicus blijkbaar vooral beloven geen politicus te zijn en dat het daarom met hem of haar anders zal zijn. Vreemd.

Het is maar een ideetje, maar waarom niet beloven dat je gewoon aan politiek zal doen vanuit de ideeën die je zelf aanlevert? Want natuurlijk wil je in politiek de macht grijpen en posten bezetten, je stelt je namelijk kandidaat. Politiek gaat over het vermogen en de positie om ideeën te realiseren, en daar is niets mis mee.

Ik stel daarom voor een nieuw woord te lanceren: beloofwaardigheid. Alleen wie het aandurft volmondig politicus te zijn, is het waard beloftes te doen die ons doen dromen van een betere wereld en bijgevolg ook van zaken die niet zonder meer te berekenen zijn, zoals het ontvankelijk zijn voor de glimlach van iemand naast je in de trein, of opnieuw de tijd te hebben om elkaars huis te bezoeken.

Wie belooft, zij geloofd.