Reactie op stuk van Tom Naegels
Nationalisme en
kosmopolitisme
Tom Naegels heeft
gelijk: het debat over de vraag naar de status van kunstenaars en de relatie
tot politiek is gemoraliseerd, het wordt gevoerd tussen ‘goeden’ en ‘slechten’;
het is duidelijk dat bepaalde kunstenaars niet door rechts zijn geliefd en
anderen dan weer niet door links, en meestal loopt de scheidslijn van die
appreciatie gelijk met hun houding tegenover de idee van een ‘Heimat’. En het
klopt wat hij analyseert: beide kampen bezondigen zich aan het opbouwen van een
imaginaire identiteit over wat Vlaanderen is geweest of zou moeten zijn.
Dat zou tot een
interessante conclusie kunnen leiden in de discussie over een collectieve
identiteit waarmee Vlaanderen nu al enige tijd worstelt: omdat niemand weet
waar die identiteit precies voor staat, kan niemand ze opeisen, of beter: kan
iedereen ze opeisen, maar heeft niemand het beslissende woord aangezien de verbeelding
aan het werk is. Dat zou een veel interessanter en politiek gesproken meer
‘open’ vizier kunnen bieden dan tot nu toe naar voren wordt geschoven. Het zou
een bepaalde weerbarstigheid kunnen opwekken tegen een gesloten kijk op
identiteit, als dam tegen een samenleving zonder zicht op iets anders dan
zichzelf.
Daarom zonder
meer uitgaan van de gelijkstelling dat “al onze identiteiten internationaal en
begrensd zijn tegelijk” is banaal: de identiteit van een nationalist die een
collectief gesloten identiteit bepleit met gedeelde normen en waarden zal een internationale
dimensie hoogstens gebruiken om andere nationalisten te omhelzen, en dat is
toch wezenlijk verschillend van kosmopolitisme. Nationalist zijn is ieders volste
recht, maar het blijft opvallend dat velen vandaag in Vlaanderen zwaar nerveus
worden wanneer onze kunstenaars zich keren tegen hun gedachte van een gesloten
identiteit. Goed, Mortier mag dan bepaalde kunstenaars idealiseren, waarom hun
weerbarstigheid onze stadhuizen niet zou mogen bespoken, is mij een raadsel. Zolang
ze maar niet aan politiek doen, dat zou pas de doodsteek zijn voor hun en onze
verbeeldingskracht.
Comments
Post a Comment